Złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą K.K. Baczyńskiego w 100. rocznicę urodzin
Dziś w 100. rocznicę urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego przy ul. Hołówki 3, gdzie mieszkał i skąd wyszedł do Powstania Warszawskiego K.K. Baczyński pod tablicą upamiętniającą poetę zostały złożone kwiaty przez Zarząd Dzielnicy Mokotów oraz delegację Radnych Dzielnicy Mokotów. W uznaniu zasług dla polskiej sztuki, dla polskiej niepodległości i kultury, w stulecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej ogłosił rok 2021 „Rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego”.
Baczyński Krzysztof Kamil (22.01.1921– 4.08.1944)
Urodził się w rodzinie inteligenckiej. Jego ojciec, Stanisław Baczyński, był nie tylko działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej, żołnierzem Legionów Polskich, a następnie oficerem wywiadu tzw. dwójki WP, ale także pisarzem i krytykiem literackim. Matka – Stefania z domu Zieleńczyk, była nauczycielką i autorką podręczników szkolnych. Pochodziła ze zasymilowanej rodziny żydowskiej. Rodzina mieszkała na Mokotowie, początkowo przy ul. Bagatela 10.
Baczyński ukończył Państwowe Gimnazjum im. Stefana Batorego, potem - w utworzonym w tej szkole dwuletnim liceum ogólnokształcącym - klasę o profilu humanistycznym. Maturę zdał w maju 1939 roku. Jego szkolnymi kolegami byli: Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Jan Bytnar „Rudy” i Maciej Aleksy Dawidowski „Alek”. Poeta wielokrotnie wspominał, że szkoły nie lubił. Zadebiutował wierszem „Wypadek przy pracy”, opublikowanym na łamach pisma „Strzały”, wydawanego przez organizację „Spartakus”.
Baczyński marzył o karierze grafika lub ilustratora, ale wybuch wojny uniemożliwił mu podjęcie studiów na Akademii Sztuk Pięknych. Po utworzeniu w 1940 getta w Warszawie pozostał z matką po aryjskiej stronie, ryzykując, w razie wykrycia żydowskiego pochodzenia, rozstrzelanie na miejscu. W czasie wojny mieszkał z matką przy ul. Hołówki 3. Stąd też – z Mokotowa – wyszedł później do Powstania.
3 czerwca 1942 w kościele św. Trójcy na Solcu wziął ślub z Barbarą Drapczyńską. Zajmował się pracą dorywczą (m.in. malował szyldy i szklił okna), a także uczył się w Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa. Od jesieni 1942 do lata 1943 studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Jednak w ostateczności porzucił studia polonistyczne, by poświęcić się poezji i konspiracji.
Od lipca 1943 był sekcyjnym w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” AK w stopniu starszego strzelca pod ps. „Krzysztof”, „Zieliński”. Uczestniczył w różnych akcjach dywersyjnych. Po ukończeniu turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”, rozkazem jej komendanta, por. „Gustawa” z 25 maja 1944 otrzymał stopień starszego strzelca podchorążego rezerwy piechoty.
Jednocześnie był kierownikiem działu poezji miesięcznika społeczno-literackiego „Droga”, wydawanego od grudnia 1943 do kwietnia 1944. Od lipca 1944 był szefem prasowym kompanii w 2. kompanii batalionu „Zośka”. Przed wybuchem powstania przeszedł do harcerskiego batalionu „Parasol” na stanowisko zastępcy dowódcy III plutonu 3. Kompanii gdzie przyjął pseudonim „Krzyś”.
Wybuch powstania warszawskiego zaskoczył go w rejonie pl. Teatralnego. Nie mogąc przedostać się na miejsce koncentracji macierzystej jednostki (Wola, ul. Karolkowa), przyłączył się do oddziału złożonego z ochotników, którymi dowodził ppor. „Leszek” (Lesław Kossowski, dowódca reduty „Ratusz-Pałac Blanka”, na odcinku kpt. „Gozdawy”). Poległ 4 sierpnia 1944 na posterunku w pałacu Blanka, śmiertelnie raniony przez strzelca wyborowego ulokowanego prawdopodobnie w gmachu Teatru Wielkiego. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowy na Powązkach wraz z żoną, która zginęła 3 dni wcześniej. (kwatera A22–2–25).
W czasie okupacji niemieckiej Baczyński ogłosił 4 tomiki poezji:
- Zamknięty echem (lato 1940),
- Dwie miłości (jesień 1940),
- Wiersze wybrane (maj 1942),
- Arkusz poetycki Nr 1 (1944)
Wiele jego utworów ukazało się w prasie konspiracyjnej. Spuścizna Baczyńskiego liczy ponad 500 wierszy, kilkanaście poematów i opowiadań, oraz kilkaset rysunków. Badacze uważają, że jego poezja najpełniej wyraża cechy pokolenia Kolumbów. Składa się na nie konieczność poradzenia sobie z wstrząsem, jakim jest wojna i utrata niepodległości. Jednak wiersze Baczyńskiego, pomimo silnego związku z okresem wojny, ukazują swój uniwersalny i ponadczasowy wymiar. Autor porusza w nich problemy uniwersalne, jak np. rzeźbienie duszy i psychiki człowieka. Poezja ta zawiera refleksje nad młodością i dojrzewaniem, a także jest wyrazem poszukiwań w życiu wartości.
Jak już wspomniano, na Mokotowie z twórcą związane są dwa adresy:
- kamienica przy ul. Bagatela 10, gdzie się urodził,
- kamienica przy ul. ul. Hołówki 3, gdzie mieszkał w czasie okupacji (najpierw w mieszkaniu pod numerem 52, a od 1942 roku - pod numerem 83). Kamienica ta została opisana w książce Wiesława Budzyńskiego, noszącej tytuł „Dom Baczyńskiego”.
